واضح است که کاهش هزینه‌ها در فرآیندهای تولید پنل‌های خورشیدی (PV) منجر به کاهش قیمت‌ها نیز خواهد شد. شکل زیر منحنی یادگیری قیمت برای مدول‌های PV را نشان می‌دهد که قیمت‌های متوسط فروش مدول‌ها را در پایان دوره مربوطه (بر حسب دلار آمریکا در سال ۲۰۲۳ به ازای وات) به عنوان تابعی از مجموع مدول‌های سلول خورشیدی تولید و تحویل شده از سال ۱۹۷۶ تا دسامبر ۲۰۲۳ (به مگاوات) نمایش می‌دهد. این نمودار به صورت مقیاس لگاریتمی-لگاریتمی ترسیم شده و تا مقدار ارسال ۳.۱ گیگاوات (در پایان سال ۲۰۰۳) تقریباً به صورت خطی تغییر می‌کند، علی‌رغم انحناهایی در حدود ۱۰۰ مگاوات. این نشان می‌دهد که با هر دو برابر شدن مجموع ارسال مدول‌های PV، قیمت فروش متوسط کاهش می‌یابد که مطابق با نرخ یادگیری (LR) است.
با توجه به تمام نقاط داده از سال ۱۹۷۶ تا ۲۰۲۳، ما یک نرخ یادگیری حدود ۲۴.۹ درصد پیدا کردیم که نسبت به ۲۴.۴ درصد در ویرایش چهاردهم افزایش یافته است. انحرافات بزرگ از این نمودار LR در شکل بالا ناشی از نوسانات بازار بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۲ و همچنین در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ است. به‌ویژه در سال ۲۰۲۳ کاهش قیمتی قابل توجه مشاهده می‌شود.
نقطه داده آخر نشان‌دهنده حجم ارسال ماژول و قیمت متوسط بازار نقطه‌ای در پایان سال ۲۰۲۳ است. حجم ارسال در سال ۲۰۲۳ معادل ۵۰۲ گیگاوات محاسبه شده است – نصب ۴۱۲ گیگاوات به علاوه ۹۰ گیگاوات که هنوز نصب نشده‌اند (یعنی در انبارها، نزد مشتریان و در حال انتقال) تا پایان سال. به عنوان مثال، اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۳ حدود ۱۰۰ گیگاوات ماژول از چین وارد کرده است در حالی که نصب نزدیک به ۶۰ گیگاوات بوده است، که اختلافی حدود ۴۰ گیگاوات بین ارسال و نصب وجود دارد. بر اساس این داده‌ها، قدرت ماژول‌های ارسال شده تجمعی در پایان سال ۲۰۲۳ معادل ۱,۷۶۹ گیگاوات محاسبه شده است. قدرت ماژول‌های نصب شده جهانی تا پایان سال ۲۰۲۳ برابر با ۱,۶۱۰ گیگاوات پس از ۱,۱۹۸ گیگاوات در سال ۲۰۲۲ است. قیمت متوسط بازار نقطه‌ای ماژول در پایان سال ۲۰۲۳ معادل ۰.۱۱۸ دلار آمریکا به ازای وات است که کاهش قابل توجهی از ۰.۲۲۸ دلار آمریکا به ازای وات در پایان سال ۲۰۲۲ محسوب می‌شود.
ظرفیت تولید و قیمت مدول‌ها
ظرفیت تولید ماژول در پایان سال ۲۰۲۳ حدود ۱۰۰۰ گیگاوات تخمین زده می‌شود که ناشی از ادامه گسترش ظرفیت‌ها است. بنابراین، بازار ماژول‌های PV رشد بی‌سابقه‌ای به ۵۰۲ گیگاوات نشان داد. تمام محصولات مبتنی بر سیلیکون کریستالی (c-Si) شاهد کاهش قیمت بودند و حقایق قیمتی برای ماژول‌های با قدرت بالا، دوطرفه و نوع n وجود ندارد. کاهش رقابت‌پذیری محصولات مبتنی بر سیلیکون چندبلوری (mc-Si) منجر به ناپدید شدن تقریباً کامل آن‌ها از بازار شد.
داده‌های قیمتی عمومی که سال‌هاست گزارش می‌شوند، علاوه بر قیمت‌های ماژول‌های استاندارد mono-Si، شامل قیمت‌های poly-Si، سلول‌ها و ماژول‌هایی با فرمت‌های ویفر M6، M10 و G12 و همچنین برای ماژول‌های دوطرفه (هم برای دستگاه‌های نوع p و هم n) هستند. بر اساس این داده‌ها برای ماژول‌های مبتنی بر فناوری c-Si، تفاوت قیمتی بین ماژول‌های PERC و TOPCon و همچنین بین ماژول‌های با اندازه ویفر M10 و G12 قابل مشاهده است.
میانگین قیمت ماژول‌ها برای دسامبر ۲۰۲۳ بر اساس اعداد زیر محاسبه شده است: ۰.۱۱۷ دلار آمریکا به ازای وات برای ماژول‌های PERC و ۰.۱۲۰ دلار آمریکا به ازای وات برای ماژول‌های نوع n. ما قیمت میانگین وزنی بازار نقطه‌ای را برای ماژول‌های c-Si در پایان سال ۲۰۲۳ معادل ۰.۱۱۸ دلار آمریکا به ازای وات محاسبه کردیم. سهم بازار فرضی بنابراین: ۷۰ درصد برای ماژول‌های استاندارد PERC و ۳۰ درصد برای ماژول‌های مبتنی بر نوع n است.
کاهش هزینه‌ها در تولید سلول‌های خورشیدی
هزینه‌های تولید ماژول‌های غیرسیلیکونی عمدتاً تحت تأثیر مواد مصرفی و مواد اولیه قرار دارند. این قیمت‌ها نیز در سال ۲۰۲۳ بالا باقی ماندند و انتظار نمی‌رود که وضعیت به سرعت تغییر کند. دستیابی به کاهش هزینه‌ها در مواد مصرفی با قیمت بالا مانند نقره و مواد پیش‌ساز دشوار خواهد بود اما باید ادامه یابد. بهبود بهره‌وری و عملکرد محصول همچنان در کانون توجه خواهد بود که منجر به فشار مستمر بر خطوط تولید موجود و جدید خواهد شد. با اتخاذ این استراتژی‌ها، صنعت پنل‌های خورشیدی می‌تواند به سمت یک آینده پایدارتر و رقابتی‌تر حرکت کند، جایی که هزینه‌ها کاهش یافته و در عین حال کیفیت و عملکرد محصولات بهبود یافته است. این تغییرات نه تنها برای تولیدکنندگان بلکه برای مصرف‌کنندگان و محیط زیست نیز منافع زیادی خواهد داشت. به خصوص با در نظر داشتن گذار انرژی و افزایش توجه به هیدروژن سبز در دنیا و نقش کلیدی سلول های خورشیدی در تحولات پیش رو، اهمیت کاهش هزینه‌های تولید سلول های خورشیدی دو چندان می‌شود.
